Alerjik Reaksiyonlar ve Acil Müdahale Yöntemleri
Alerjik reaksiyonlar, bağışıklık sisteminin normalde zararsız olan bir
maddeye (alerjene) aşırı tepki vermesiyle ortaya çıkar. Hafif cilt
döküntülerinden hayatı tehdit eden anafilaksiye kadar birçok şekilde
görülebilir. Alerjiler zamanında tanınıp doğru müdahale edilmezse ciddi
sonuçlar doğurabilir. Bu yazıda alerjik reaksiyonları tanıma ve ilk yardım
müdahaleleri hakkında bilgi veriyoruz.
Alerjik Reaksiyon Nedir?
Alerji, vücudun bağışıklık sisteminin polen, gıda, ilaç, hayvan tüyü,
böcek ısırığı gibi maddelere karşı geliştirdiği aşırı tepkidir. Reaksiyonlar
dakikalar içinde gelişebilir ve hızla kötüleşebilir.
Yaygın Alerjenler
● Gıdalar (yumurta, süt, fıstık, deniz ürünleri)
● Polen ve toz akarları
● Böcek sokmaları (arı, sinek)
● İlaçlar (antibiyotikler, ağrı kesiciler)
● Hayvan tüyleri
● Lateks (eldiven vb. maddeler)
Alerjik Reaksiyon Belirtileri
Hafif Reaksiyonlar:
● Kaşıntı ve döküntü
● Gözlerde sulanma, hapşırma
● Burun akıntısı veya tıkanıklık
Orta Şiddette Reaksiyonlar:
● Kurdeşen (ürtiker)
● Karın ağrısı, mide bulantısı
● Dudaklarda veya göz çevresinde şişme
Ağır Reaksiyonlar (Anafilaksi):
● Nefes darlığı
● Boğazda daralma hissi
● Düşük tansiyon
● Bilinç kaybı
● Nabzın hızlanması
Anafilaksi acil tıbbi müdahale gerektirir. Dakikalar içinde hayatı
tehdit edebilir.
Alerjik Reaksiyonlarda İlk Müdahale
- Alerjen Kaynağını Uzaklaştırın
Mümkünse alerjiye neden olan maddeyle teması hemen kesin (örneğin
böcek sokmasıysa iğneyi çıkarın). - Alerji İlaçları Kullanın
Hafif reaksiyonlarda antihistaminik ilaçlar (alerji hapları) kullanılabilir.
Doktor önerisiyle alınmalıdır. - Anafilaksi Durumunda Adrenalin Uygulaması
Ciddi vakalarda adrenalin oto-enjektörü (örneğin Epipen) kullanılır. Hasta
daha önce teşhis aldıysa yanında taşıyor olabilir. - 112’yi Arayın ve Acil Yardım Talep Edin
Özellikle nefes darlığı, bilinç kaybı gibi belirtilerde hiç zaman
kaybetmeden acil yardım çağırılmalıdır. - Kişiyi Yatırın ve Bacaklarını Yükseltin
Tansiyon düşmesine karşı bacakları yukarıda tutmak faydalı olabilir.
Bilinci açıksa su içirilebilir, ama boğazda şişme varsa ağızdan hiçbir şey
verilmemelidir.
Alerjiden Korunmak İçin Neler Yapılmalı?
● Alerji testleri yaptırarak riskler belirlenmeli
● Bilinen alerjenlerden uzak durulmalı
● Etiket okumayı alışkanlık haline getirin (özellikle gıda ürünlerinde)
● Alerji bilekliği veya kimlik kartı taşınmalı
● Anafilaksi riski olan kişiler adrenalin oto-enjektörü taşımalı
Sonuç
Alerjik reaksiyonlar hafife alınmamalıdır. Özellikle daha önce ciddi alerji
geçirmiş bireylerde hızlı ve doğru müdahale hayat kurtarıcıdır. Alerjiyi
tanımak, tetikleyicilerden korunmak ve acil durum planı oluşturmak, hem
birey hem de çevresindekiler için büyük önem taşır.
